Beste Live Vedeler Nilsen podcaster (2024)

1
Teaser: Liveshow 18. april 0:48

17d ago0:48

0:48

Aslak og Ole-Albert serverer to helt nye historier på Nasjonalbiblioteket på Solli plass 18. april klokken 19.00. Hent ut billett her! Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

1
PROLOG: Lovenes konge 58:15

3M ago58:15

58:15

Aslak og Ole-Albert snakker om middelalderkongene Håkon Håkonsson og Magnus Lagabøte, om landsloven av 1274 og om Norges plass i Europa i middelalderen. Episoden er laget i samarbeid med Monster podkast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

1
EPISODE 1: De voldelige munkene 44:54

3M ago44:54

44:54

Bonden Havr blir overfalt av en gruppe bevæpnede munker en sommerdag i 1310. Aslak og Ole-Albert snakker om kirke og laksefiske. Episoden er laget i samarbeid med Monster podkast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

1
EPISODE 2: Nabokrangelen 40:43

3M ago40:43

40:43

Naboene Aslak og Grjotgard krangler over hvor grensa egentlig går. Nåtidens Aslak og Ole-Albert snakker om jordbrukssamfunnet i middelalderen. Episoden er laget i samarbeid med Monster podkast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

1
EPISODE 3: Fars datter 49:04

3M ago49:04

49:04

Eirik redder datteren Gro fra fangenskap, lagmann Nikolas får trøbbel med bøndene i Jemtland. Aslak og Ole-Albert diskuterer barnemord som historisk forbrytelse og litterært motiv, og kongens (manglende) kontroll i Norges grenseland. Episoden er laget i samarbeid med Monster podkast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.…

1
EPISODE 4: Uheldige Olav 47:54

3M ago47:54

47:54

Tjenestegutten Olav fører husfrua i døden mens han gjør noe nyttig. Aslak og Ole-Albert snakker om Bergen og diskuterer konseptet edsavleggelse. Episoden er laget i samarbeid med Monster podkast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

1
EPISODE 5: Groa angrer 55:16

3M ago55:16

55:16

Groa har levd i et ulovlig kjærlighetsforhold med Simon, men vil nå få tilgivelse for sine synder. Aslak og Ole-Albert diskuterer kjærlighet og ekteskap i middelalderen. Episoden er laget i samarbeid med Monster podkast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

1
EPILOG: Sant og usant om middelalderen 1:08:27

3M ago1:08:27

1:08:27

Aslak og Ole-Albert diskuterer middelalderen – perioden, kildene og mytene. Episoden er laget i samarbeid med Monster podkast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

1
Lagapodden: Kvinner som rettslege aktørar 36:20

1+ y ago36:20

36:20

Samanliknar ein kvinner si rettslege stilling etter Landslova med den ein finn i mange andre lovverk i Europa, så hadde dei ein sterkare stilling i det norske samfunnet. Problemet er at lovene, som for så vidt sagalitteraturen, gjev oss avgrensa innsyn i korleis kvinner faktisk opererte som rettslege aktørar. Det bevarte diplommaterialet gjev oss d…

1
Lagapodden: Det norske aristokratiet 31:35

1+ y ago31:35

31:35

«Norge, Norge, hytter og hus og ingen borge», skreiv Bjørnstjerne Bjørnsson i eit dikt. Heilt korrekt er ikkje dette, for det fanst kongelege borganlegg i norske byar, og nokre aristokratar bygde seg mindre steinborger på slutten av 1200-talet. Men dette var likevel ingenting i forhold til det ein fann elles i Europa, og sjølv i våre naboland Sveri…

1
Lagapodden: Skiljet mellom verdsleg og åndeleg jurisdiksjon 32:16

2y ago32:16

32:16

Etter Landslova av 1274 var kongen Guds ombodsmann og styrte den verdslege delen av riket, medan biskopen, som òg var Guds ombodsmann, og styrte den åndelege delen av riket. Difor regulerte Landslova bare verdslege spørsmål, medan dei åndelege – som til dømes ekteskap – vart regulert av kyrkja sin rett – den kanoniske retten. I settargjerda, ein av…

1
Lagapodden: Styring og kontroll gjennom klageordninga 30:23

2y ago30:23

30:23

Landslova stilte kongsmakta ovanfor to problem, som heng saman. For det fyrste var det eit heller lite kongelege styringsapparatet som skulle sikra at Landslova vart ei verksam lov, og ikkje eit reint skrivebordsarbeid. For det andre var Landslova verksam i heile Fastlands-Norge, i tillegg til vesterhavsøyane Færøyane, Shetland og Orknøyane, og dei…

1
Lagapodden: Jordbruk og handelsverksemd i mellomalderen 34:58

2y ago34:58

34:58

Landslova av 1274 bygde vidare på, og utvida ein tradisjon for rettsleg regulering av jordbruk og handel. Utmarksressursar har alltid vore viktig for norsk økonomi, og difor underlagt rettsleg regulering som Landslova i stor grad vidareførte. Oppløysinga av trælehaldet gjorde at det kom til nye ordningar for jordleige, og ein klasse av det som sein…

1
Lagapodden: Landslova mellom gamal og ny rett 31:41

2y ago31:41

31:41

I det som gjerne vert kalla prologen til Landslova av 1274 står Magnus Lagabøter fram som ein konge som bare bøtte på gamal rett. I det ein gjerne kallar epilogen til Landslova står derimot kongen fram meir som ein lovgjevar. Begge deler er for så vidt rett, sidan Landslova både byggjer på gamal rett og innfører heilt nye lovreglar. Så då må ein sp…

1
Lagapodden: Vågan i mellomalderen 22:13

2+ y ago22:13

22:13

Vågan i Lofoten låg rett vest for der Kabelvåg ligg i dag, og var den nordlegaste av dei stadene vi reknar for byar i Norge i mellomalderen. Samstundes er det den byen ein veit minst om. Vågan vart eit viktig fiskevær og også eit handelssentrum for området. Eksport av fisk herifrå til kontinentet over Bergen går i alle høve tilbake til 1100-talet. …

1
Lagapodden: Oslo i mellomalderen 31:24

2+ y ago31:24

31:24

I følgje Snorre Sturlasson vart Oslo etablert av Harald Harråde på midten av 1000-talet, men på det tidspunktet hadde bydanninga alt teke til. I 1070 vart det etablert eit bispesete i Oslo, og byen fekk delvis preg av å vera ein biskopsby, som vil seia at biskopen dominerte byen økonomisk og politisk. Dette endra seg i løpet av 1200-talet, og frå k…

1
Lagapodden: Tønsberg i mellomalderen 25:18

2+ y ago25:18

25:18

Det har vorte hevda at Tønsberg er Norges eldste by, og i følgje Snorre Sturlasson var byen grunnlag før 871. Under eit kvart omstende vaks byen fram i eit område med stor rikdom, og var eit knutepunkt for handel med kontinentet. På Slottsfjellet over byen var det frå midten av 1100-talet eit festningsanlegg. Under Håkon Håkonsson si regjeringstid …

1
Lagapodden: Trondheim i mellomalderen 25:03

2+ y ago25:03

25:03

Trondheim var i mellomalderen setet for dei norske erkebiskopane. I følgje Snorre Sturlasson var byen grunnlag av Olav Trygvasson i 997. Trondheim låg i maktområdet for ladejarlane. Dei var ei fyrsteslekt som kontrollerte Trøndelag og Nord-Norge, eit område rikt på naturressursar i både havet og på fjellet. Denne rikdommen må ha vore noko av bakgru…

1
Lagapodden: Bergen i mellomalderen 44:21

2+ y ago44:21

44:21

Bergen var Norges største by i mellomalderen. I følgje Snorre Sturlasson var byen grunnlag av Olav Kyrre i 1070. Området hadde då vore eit maktsenter lenge, med kongsgarden på Årstad bak byen, som eit klart teikna på dette. Bergen ligg mellom Sognefjorden i nord og Hardangerfjorden i sør. Desse fjordane går djupt inn i landet, og kan reknast som ve…

1
Lagapodden: Kva kan mellomaldermanuskripta fortelja oss? 31:06

2+ y ago31:06

31:06

Landslova av 1274 finst bevart i mange manuskript. Manuskripta gjev oss informasjon om meir enn lovreglane dei formidlar. Gjennom illuminasjonar og teikningar, gjennom understrekingar, peikarar, margkommentarar, og så vidare, kommuniserer fortida sine skrivarar med notida sine lesarar. Kva informasjon kan vi henta ut av denne dialogen med fortida: …

1
Lagapodden: Kva er eit mellomaldermanuskript? 32:20

2+ y ago32:20

32:20

Den Landslova som vart gjeven i 1274, har vi ikkje bevart. Eldste Landslovsmanuskriptet er frå om lag 1300, og så har vi nesten 40 andre manuskript som er skrivne mellom 1300 og 1350. Kva er eit mellomaldermanuskript for noko og korleis vart dei laga i mellomalderen, kva anna materiale inneheld Landslovsmanuskripta, kven skreiv, kva språk er dei sk…

1
Lagapodden: Dei norske byane og Bylova av 1276 35:19

2+ y ago35:19

35:19

Landslova av 1274 regulerte forholda på landet. I 1276 gav Magnus Lagabøter ei Bylov for Bergen, som seinare vart nytta av dei noko over 10 norske byane. Her finn ein reglar om særleg handel og spesielle byforhold som brann, vakthald, laste og lossereglar, og så vidare, ved sida av mange reglar som var like for land og by. Men kva norske byar fanst…

1
Lagapodden: Hirda, Hirdskrå og dei som styrte Norge 35:31

2+ y ago35:31

35:31

Landslova av 1274 regulerte mange samfunnsforhold i ein mellomaldersk forstand. Ein skal likevel ikkje overdriva styringskrafta til lovboka. For det fyrste vart ein god del regulert gjennom andre ordningar. Ikkje minst kongen sin sentraladministrasjon vart regulert gjennom Hirdskrå, som ein nesten kan rekna som ei eiga lovbok ved sida av Lands- og …

1
Lagapodden: Kva samfunnsideologiar prega Norge på 1200-talet? 29:27

2+ y ago29:27

29:27

Kongsspegelen var eit danningsverk som – sett på spissen – var skrive som ein styringsmanual for ein framtidig monark. Det var skrive omlag på den tida då Håkon ung døydde, og den yngre broren Magnus rykka opp som tronarving. Den seinare kong Magnus Lagabøter må difor som ung mann ha vorte kjent med Kongsspegelen. For mange av dei grunnleggjande ta…

1
Lagapodden: Kva var tinget? 31:51

2+ y ago31:51

31:51

Landslova av 1274 representerer ikkje byrjinga på rettsleg regulering i det norske riket. Heller tvert om – det fanst alt ein solid og lang rettstradisjon som Landslova kunne byggja vidare på. Sentralt i denne rettstradisjonen stod tinget. Dei viktigaste mellom tinga var lagtinga Gulating for Vest- og seinare Sørlandet, Frostating for Midt- og sein…

1
Lagapodden: Kva kan lovene fortelja oss? 33:44

2+ y ago33:44

33:44

Litt enkelt sagt finst det to sentrale kjelder til norsk mellomalderhistorie fram til 1300-talet, og det er sagalitteraturen og dei meir reindyrka historieframstillingar, og så er det lovene. Frå rundt 1300 vert kjeldematerialet langt rikare, og ikkje minst får ein mengder med mellomalderbrev som ei meir kvardagsnær kjelde. Men kva fortel lovene os…

1
Lagapodden: Fransiskanaren på trona 30:26

3y ago30:26

30:26

Vi veit veldig lite om Magnus Lagabøter. Årsaka er at sagaen om han, som vart delvis skriven medan han levde, har gått tapt. Men vi veit frå andre kjelder at Magnus fekk undervisning i fransiskanarklosteret i Bergen. Kva veit vi om klostervesenet i Norge – når fekk vi kloster og kva betydde det intellektuelt og økonomisk for det norske riket i høgm…

1
Lagapodden: Kanonisk rett og kristenretten 30:35

3y ago30:35

30:35

Magnus Lagabøters Landslova regulerte verdslege saker i det norske riket. Åndelege saker vart handsama av kyrkja i kyrkjelege domstolar, der ein dømte etter kanonisk rett. Men kva var kanonisk rett? Korleis oppstod den, kva forhold regulerte den, korleis prega den europeisk samfunns- og rettsutvikling i høgmellomalderen, og kva var relasjonen til k…

1
Lagapodden: Nye verdiar og St. Olavs lov 29:59

3y ago29:59

29:59

Landslova vidareførte St. Olavs lov. For Olav den Heilage si lovgjeving på Moster i 1024 ser i høgmellomalderen ut til å ha vorte rekna som opphavet til norsk rett. Korleis vart denne krigarkongen utgangspunkt for utviklinga av idealbiletet av kongen som skapar fred gjennom lov og rett, korleis kom forteljinga om hans liv og død til å endre synet p…

1
Lagapodden: Kyrkja som statsmakt 35:25

3y ago35:25

35:25

I Landslova er tosverdslæra til Augustin presentert som ei form for statsrettsleg grunnlag. Det vil seia at det vi i dag kallar statsmakta, var delt i ein verdsleg del der kongen var Guds ombodsmann, og ein åndeleg del der biskopen hadde same rolle. Det var likevel inga enkel og opplagt grense mellom dei to delane av den framveksande statsmakta. Kv…

1
Lagapodden: Rex justus 34:39

3y ago34:39

34:39

I Kongsspegelen vert borgarkrigane frå fyrste halvdel av 1100-talet til fyrste halvdel av 1200-talet framstilt som ei tid då det kom uår i folket slik at gode seder visna på rot. Lov og rett var eit middel til å unngå slikt elende for landet. Magnus Lagabøte presenterer i Landslova sjølv borgarkrigane som ein av grunnane til at det var behov for ny…

1
Lagapodden: Det norske riket i høgmellomalderen 33:15

3y ago33:15

33:15

Magnus Lagabøte gav i 1274 Landslova for det norske veldet og skattlanda, i 1276 ei eiga lovbok for byane, i 1277 (eller kanskje eit anna år på 1270-talet) ei eiga lovbok for kongen si hird, hoffet og administrasjonen, og til slutt ei lovbok for Island i 1281. Dermed fekk alt område som Magnus Lagabøter styrte ny lov. Men kva var Noreg i høgmelloma…

1
Lagapodden: Landslova: Det umogelege gjort mogeleg 41:33

3y ago41:33

41:33

Landslova av 1274 er ei av få riksdekkjande lovbøker i europeisk høgmellomalder, og fekk ei lang levetid og ei større utbreiing enn dei andre. Dette gjer Landslova til eit europeisk storverk. Er det god nok grunn til å markere at det i 2024 er 750 år sidan Landslova vart vedtatt på Frostating? Eller finst det andre grunnar til å trekke fram dette l…

Podcaster verdt å lytte til

Live Vedeler Nilsen Podcaster

Podcaster verdt å lytte til

1
Dømt

Nasjonalbiblioteket

1
Teaser: Liveshow 18. april 0:48

1
PROLOG: Lovenes konge 58:15

1
EPISODE 1: De voldelige munkene 44:54

1
EPISODE 2: Nabokrangelen 40:43

1
EPISODE 3: Fars datter 49:04

1
EPISODE 4: Uheldige Olav 47:54

1
EPISODE 5: Groa angrer 55:16

1
EPILOG: Sant og usant om middelalderen 1:08:27

1
Lagapodden: Kvinner som rettslege aktørar 36:20

1
Lagapodden: Det norske aristokratiet 31:35

1
Lagapodden: Skiljet mellom verdsleg og åndeleg jurisdiksjon 32:16

1
Lagapodden: Styring og kontroll gjennom klageordninga 30:23

1
Lagapodden: Jordbruk og handelsverksemd i mellomalderen 34:58

1
Lagapodden: Landslova mellom gamal og ny rett 31:41

1
Lagapodden: Vågan i mellomalderen 22:13

1
Lagapodden: Oslo i mellomalderen 31:24

1
Lagapodden: Tønsberg i mellomalderen 25:18

1
Lagapodden: Trondheim i mellomalderen 25:03

1
Lagapodden: Bergen i mellomalderen 44:21

1
Lagapodden: Kva kan mellomaldermanuskripta fortelja oss? 31:06

1
Lagapodden: Kva er eit mellomaldermanuskript? 32:20

1
Lagapodden: Dei norske byane og Bylova av 1276 35:19

1
Lagapodden: Hirda, Hirdskrå og dei som styrte Norge 35:31

1
Lagapodden: Kva samfunnsideologiar prega Norge på 1200-talet? 29:27

1
Lagapodden: Kva var tinget? 31:51

1
Lagapodden: Kva kan lovene fortelja oss? 33:44

1
Lagapodden: Fransiskanaren på trona 30:26

1
Lagapodden: Kanonisk rett og kristenretten 30:35

1
Lagapodden: Nye verdiar og St. Olavs lov 29:59

1
Lagapodden: Kyrkja som statsmakt 35:25

1
Lagapodden: Rex justus 34:39

1
Lagapodden: Det norske riket i høgmellomalderen 33:15

1
Lagapodden: Landslova: Det umogelege gjort mogeleg 41:33

Hurtigreferanseguide